Đầu năm 2013, Bộ Xây dựng có Quyết định 212 hủy bỏ 169 tiêu chuẩn xây dựng, chỉ giữ lại 20 tiêu chuẩn. Điều đáng nói là Bộ chậm ban hành tiêu chuẩn mới thay thế khiến việc thiết kế, cấp phép xây dựng các công trình cao tầng gặp nhiều khó khăn. Cơ quan cấp phép cũng bối rối vì không biết căn cứ vào đâu để giải quyết.

Bỏ nhanh, chậm ban hành mới

Trong 169 tiêu chuẩn bị hủy bỏ có những tiêu chuẩn quan trọng như về vật liệu xây dựng, chất phụ gia và đặc biệt là tiêu chuẩn thiết kế nhà ở cao tầng (TCXDVN 323:2004). Do chưa có tiêu chuẩn mới thay thế nên thời gian qua, các kiến trúc sư (KTS), các đơn vị tư vấn thiết kế rất bối rối vì giấy phép xây dựng bị ách.

KTS NVMH cho hay cuối năm 2012 công ty của chị được giao thiết kế một chung cư cao tầng tại TP.HCM và chị đã áp dụng TCXDVN 323:2004. Do gặp một số khó khăn nên gần đây dự án mới khởi động. Khi xin phép xây dựng, hồ sơ của dự án không được cơ quan cấp phép chấp thuận với lý do thiết kế dựa vào tiêu chuẩn đã hết hiệu lực. Nhưng đáng nói là bây giờ các bên không biết phải điều chỉnh như thế nào vì không có bộ tiêu chuẩn xây dựng mới thay thế.

Tình trạng tương tự cũng xảy ra với công ty thiết kế của KTS LVV tại một dự án chung cư ở TP.HCM. Theo quy định, hồ sơ thiết kế phải ghi đầy đủ tiêu chuẩn thiết kế xây dựng và chủ đầu tư đồng ý áp dụng tiêu chuẩn 323 (vì thực tế cũng không có tiêu chuẩn nào khác). Tuy nhiên, đến khâu cấp phép xây dựng thì hồ sơ bị ách lại cũng với lý do tiêu chuẩn thiết kế không còn phù hợp.

Việc chưa có tiêu chuẩn thiết kế nhà ở cao tầng mới trong khi tiêu chuẩn cũ đã bị bãi bỏ khiến nhiều dự án gặp khó khăn. Ảnh minh họa: HTD

“Tôi đã cùng chủ đầu tư đến gặp cơ quan cấp phép giải trình về việc thiếu tiêu chuẩn xây dựng nhưng vẫn không được chấp thuận. Trong 169 tiêu chuẩn bị bãi bỏ có những tiêu chuẩn không thể thiếu như về vật liệu, chất phụ gia, kỹ thuật thi công, thiết kế… Hơn một năm rưỡi qua các cơ quan liên quan chỉ ban hành thêm chục tiêu chuẩn mới cộng thêm 20 tiêu chuẩn cũ, không thấm vào đâu. Buộc lòng chúng tôi phải dựa vào quy định cũ dù biết không còn hiệu lực và có thể bị bắt bẻ” - anh V. cho hay.

Đành vận dụng quy định cũ

Ông Tống Đức Tiến, quyền Trưởng phòng Cấp phép xây dựng, Sở Xây dựng TP.HCM, cho hay việc này Sở cũng nắm từ lâu. “Theo quy định thì những tiêu chuẩn xây dựng sẽ do Bộ KH&CN công bố, Bộ Xây dựng phải hủy bỏ những tiêu chuẩn Bộ đã ban hành trước đây nên mới có sự việc kể trên” - ông Tiến giải thích.

Ông Tiến cho hay từ đó đến nay đã có hơn 30 tiêu chuẩn mới được bổ sung, thay thế nhưng vẫn chưa đủ. Do các dự án không thể ngưng trệ nên nhiều đơn vị tư vấn và chủ đầu tư vẫn áp dụng các tiêu chuẩn cũ cho công trình của mình. “Cơ quan cấp phép hiểu hoàn cảnh chung như vậy nên rất thông cảm. Nhiều hồ sơ đã được chấp thuận áp dụng các tiêu chuẩn cũ trong thời gian có khoảng trống về quy định như vậy” - ông cho biết.

Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng Quách Hồng Tuyến, Sở đã báo cáo Bộ Xây dựng tình trạng này và kiến nghị sớm có bộ tiêu chuẩn mới nhưng Bộ chưa phản hồi. “Từ đó đến giờ cũng thấy có bổ sung một số tiêu chuẩn mới nhưng gần như Sở không nhận được thông báo mà phải tự cập nhật. Đến khi các công ty nộp hồ sơ thấy lạ lạ, Sở hỏi thì mới hay vừa có các quy định mới” - ông Tuyến nói.

Tiêu chuẩn phải mua, không miễn phí nữa

Theo Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, tất cả tiêu chuẩn do bộ, ngành ban hành trước đây phải sắp xếp, sửa đổi để chuyển sang hệ thống tiêu chuẩn quốc gia do Bộ KH&CN công bố. Doanh nghiệp muốn sử dụng tiêu chuẩn xây dựng thì liên hệ với Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng (Bộ KH&CN) để mua chứ không được dùng miễn phí như trước đây.

Hiện hầu hết tiêu chuẩn xây dựng được chuyển đổi mã số mới do Bộ KH&CN ban hành. Còn những tiêu chuẩn bị hủy bỏ đều đã lạc hậu, trong đó có tiêu chuẩn thiết kế nhà ở cao tầng (TCXDVN 323:2004). Tiêu chuẩn này sẽ được thay thế bằng quy chuẩn nhà ở. Lý do cho đến giờ quy chuẩn nhà ở vẫn chưa được ban hành là do nội dung của nó bao quát nhiều vấn đề về nhà ở chứ không chỉ riêng về nhà cao tầng, nên cần phải lấy thêm ý kiến. Lâu nay có nhiều quy định được sử dụng thành thói quen rồi, giờ thay đổi cũng cần phải cân nhắc.

Liên quan đến tiêu chuẩn 323, trong vài năm qua có một số vướng mắc các địa phương đã hỏi Bộ Xây dựng như mật độ xây dựng, cách bố trí phòng, chỗ để ô tô... Để tháo gỡ, Bộ Xây dựng cũng đã có văn bản để trả lời chung. Trong lúc còn trống tiêu chuẩn thiết kế nhà cao tầng, doanh nghiệp và các địa phương có thể áp dụng theo hướng dẫn này.

Bà CHÂU THU HÀ, Vụ Khoa học công nghệ và môi trường, Bộ Xây dựng