Chính phủ đã ban hành nghị định mới về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động xây dựng. Trong đó quy định nhà không phép, sai phép nếu không vi phạm chỉ giới xây dựng, không gây ảnh hưởng các công trình lân cận, không có tranh chấp, xây dựng trên đất hợp pháp... thì có thể được xem xét nộp phạt cho tồn tại.

Theo quy định mới, Bộ Xây dựng cho biết, mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực hoạt động xây dựng lên tới 1 tỷ đồng áp dụng đối với một số ít trường hợp có tình tiết tăng nặng. Cụ thể, hành vi tổ chức thi công xây dựng công trình nhà ở riêng lẻ sai giấy phép xây dựng tại đô thị bị phạt từ 10-20 triệu đồng. Tương tự, thi công công trình nhà ở riêng lẻ ở đô thị không có giấy phép xây dựng bị phạt từ 10-15 triệu đồng. Tuy nhiên, nếu sau khi có biên bản vi phạm hành chính của người có thẩm quyền mà chủ công trình vẫn tái phạm thì tùy theo mức độ vi phạm, quy mô công trình vi phạm, chủ công trình sẽ bị xử phạt từ 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng và bị tước quyền sử dụng giấy phép xây dựng (nếu có). 

Quy định mới cũng nêu rõ các mức phạt nặng đối với nhà thầu thi công các công trình vi phạm trật tự xây dựng. Theo đó, nếu nhà thầu thi công xây dựng công trình sai nội dung giấy phép xây dựng được cấp hoặc không có giấy phép sau khi công trình đã bị lập biên bản vi phạm hành chính và ngừng thi công sẽ bị phạt từ từ 30-40 triệu đồng. Nếu nhà thầu cố tình tiếp tục thi công sau khi công trình đã có quyết định đình chỉ thi công (do có vi phạm), mức phạt tăng nặng lên hơn 10 lần, tối đa 300 triệu đồng, với nhà ở riêng lẻ tại đô thị. 

Quy định mới được xem xét thoáng hơn trong chế tài xử lý công trình sai phép, không phép. Cụ thể, nếu công trình vi phạm không vi phạm chỉ giới xây dựng, không gây ảnh hưởng các công trình lân cận, không có tranh chấp, xây dựng trên đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp thì ngoài việc bị xử phạt vi phạm hành chính, chủ công trình còn bị buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được bằng 40% giá trị phần xây dựng sai phép, không phép (đối với công trình là nhà ở riêng lẻ) và bằng 50% giá trị phần xây dựng sai phép, không phép, sai thiết kế hoặc sai quy hoạch hoặc thiết kế đô thị được duyệt (đối với công trình thuộc dự án đầu tư xây dựng hoặc công trình chỉ yêu cầu lập báo cáo kinh tế - kỹ thuật). Cơ quan có thẩm quyền sẽ cấp giấy phép xây dựng hoặc điều chỉnh giấy phép sau khi chủ đầu tư hoàn thành việc nộp phạt.

Quy định mới cũng quy định thêm về việc phạt tiền từ 10 – 20 triệu đồng với hành vi xả rác thải, nước thải, khí thải, chất độc hại bừa bãi, gây thấm, dột, ô nhiễm môi trường nhà chung cư. Các chế tài này sẽ có hiệu lực từ 30/11/2013.