Tại Hội nghị Bất động sản quốc tế - IREC 2018 vừa diễn ra, việc phát triển nhà ở xã hội và nhà ở giá rẻ nhận được sự quan tâm của các chuyên gia trong nước và quốc tế.

Ông Vichai Viratkapan Ph.D, Trung tâm thông tin Bất động sản, Ngân hàng Nhà ở của Chính phủ Thái Lan chia sẻ, đầu năm 2018, Thái Lan có kế hoạch xây dựng một triệu căn hộ giá rẻ cho người thu nhập thấp. Chính sách này kỳ vọng mang đến nguồn cung nhà ở với giá chưa đến một triệu baht Thái (khoảng 700 triệu đồng) và đơn vị xây dựng là các doanh nghiệp tư nhân. 

Bên cạnh đó, Thái Lan áp dụng mức lãi suất thấp, giữ ở 3 - 4% mỗi năm trong suốt 3 năm đầu tiên. Theo đó, mỗi tháng người dân chỉ phải trả góp 1.500 - 2.000 baht (khoảng 1-1,5 triệu đồng). Các công ty xây dựng tư nhân cũng được hưởng ưu đãi để phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp qua việc tiếp cận vốn của Ngân hàng Nhà ở.

Một dự án nhà ở xã hội ở phía Tây của Hà Nội. Ảnh: CĐT

Trong khi đó, ông Noh Jae Keuk, Chuyên gia về Nhà ở xã hội, Công ty Đất đai và Nhà ở Hàn Quốc cũng cho biết, quốc gia này chia thành 10 nhóm thu nhập để áp dụng những chính sách khác nhau về nhà ở. Với 2 nhóm đầu tiên là những người được xác định không có khả năng chi trả, Chính phủ sẽ xây nhà và cho họ thuê với mức giá thấp hơn khoảng 30% so với thị trường. Vốn xây nhà sử dụng Quỹ nhà ở quốc gia. 

Nhóm thu nhập cao hơn một chút thì được áp giá thuê thấp hơn thị trường khoảng 15%. Trong khi đó, những nhóm có thu nhập trung bình Chính phủ sẽ hỗ trợ mua nhà mới bằng cách áp dụng lãi suất trung bình thấp hơn thị trường. 

Ông Noh Jae Keuk cho biết, Hàn Quốc có quỹ nhà ở để phát triển nhà cho người thu nhập thấp, trong đó, một phần do ngân sách và một phần nhờ người dân tiết kiệm. Mỗi tháng, họ đóng góp một khoản tích cóp cho quỹ nhà ở, có thể là 100 USD hoặc nhiều hơn là 500 USD.

"Ở Hàn Quốc, muốn mua nhà ở thì người dân bắt buộc phải đóng cho quỹ nhà ở. Chúng tôi có cơ chế khuyến khích người dân tiết kiệm cho quỹ này. Quỹ nhà ở cũng được thông báo minh bạch về chỉ tiêu để người dân an tâm gửi tiền vào đó", ông cho hay. 

Đại diện của Chủ tịch Hiệp hội Môi giới bất động sản Mỹ (NAR) cũng chia sẻ, dù là quốc gia phát triển, Mỹ mới chỉ đáp ứng được 25% nhu cầu của những đối tượng đủ tiêu chuẩn mua nhà. Quốc gia này xác định đối tượng được mua nhà là người có thu nhập thấp hơn trung bình trên địa bàn.  Lúc triển khai, cơ quan quản lý cũng phải tính toán để khi mua nhà, mức chi trả hàng tháng của người dân không quá 30% thu nhập. 

Ông Nguyễn Vĩnh Trân, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc MIK Group cho rằng ở Việt Nam, bài toán cần giải để phát triển nhà giá rẻ là làm sao thu hút doanh nghiệp tư nhân vào phân khúc này. Thứ nữa là khi phát triển nhà ở xã hội cần gắn kết chặt chẽ với câu chuyện phát triển các cơ sở giáo dục. 

"Không được bỏ qua các yếu tố xã hội khi phát triển nhà ở. Đừng cho rằng, cứ phát triển các khu nhà ở xã hội chỉ dành cho những người nghèo. Như thế có thể tạo nên các khu ổ chuột kiểu mới", ông phân tích.

Theo ông, mỗi dự án nhà ở thương mại nên dành khoảng 10% cho những người thu nhập thấp. Ở đó, không biết là ai giàu và ai nghèo, tránh tạo ra những bức tường phân biệt trong xã hội.

Ông Nguyễn Trọng Ninh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng cho biết, tốc độ đô thị hóa ở Việt Nam diễn ra mạnh mẽ trong khoảng 20 năm trở lại đây. Tuy nhiên, phải đến năm 2009 mới có có chương trình phát triển riêng nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp.

Theo ông, hiện Việt Nam có 86 dự án nhà ở xã hội đã được xây dựng, đang tiếp tục triển khai 134 dự án. Quỹ nhà được đầu tư từ nguồn vốn nhà Nước đã giải quyết được 200.000 chỗ ở cho sinh viên. Có 100 dự án nhà ở cho công nhân ở các khu công nghiệp và có 72 dự án đang triển khai.

Lãnh đạo Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản cho biết, khung pháp lý hiện hành đều có quy định rất cụ thể về phát triển nhà ở xã hội như ưu đãi thuế, vốn vay, các tiêu chuẩn về quy hoạch...  Tuy nhiên, theo ông, hiện vẫn còn nhiều khó khăn trong việc triển khai nhà ở xã hội. Tốc độ đô thị hóa ở Việt Nam rất nhanh nên việc lựa chọn nguồn cung về quỹ đất là rất khó khăn, khu vực trung tâm hầu như không còn quỹ đất, ở xa trung tâm thì lại chưa có hệ thống hạ tầng kết nối nên nhiều dự án xây xong không thu hút được người dân đến ở. 

Bên cạnh đó, nguồn vốn từ ngân sách để đầu tư công chưa đáp ứng nên khó khăn. Cơ quan quản lý cũng tính toán nhu cầu là khoảng một triệu căn hộ nhưng thực tế mới đáp ứng được 30%. 

Ông Ninh cho biết, Việt Nam đang phối hợp cùng Hàn Quốc để nghiên cứu chính sách nhà ở giá rẻ, nhà ở xã hội cho giai đoạn tới. Trong đó, một trong những vấn đề đặt ra là làm sao để khuyến khích các thành phần kinh tế tư nhân tham gia vào phát triển nhà ở xã hội, giảm sự phụ thuộc vào Chính phủ.

Mai Nguyễn