Trong số gần 30 biệt thự này, có 17 trường hợp không còn là biệt thự gốc do đã bị phá bỏ, hiện chỉ là khu đất trống hoặc công trình khác và 12 trường hợp biệt thự chính vẫn còn nhận biết được nhưng đã bị chia cắt, có nhiều sở hữu chủ với pháp lý sở hữu riêng trên từng diện tích nhà đất trong khuôn viên biệt thự cũ, bị xây dựng thêm hoặc sữa chữa chắp vá.

Ủy ban Nhân dân thành phố giao Sở Quy hoạch và Kiến trúc hướng dẫn Ủy ban Nhân dân quận 1, 3, 5, Bình Thạnh và các chủ đầu tư về chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc công trình để thực hiện cấp phép xây dựng mới theo quy định; giao Sở Xây dựng và Ủy ban Nhân dân quận huyện quản lý chặt chẽ các công trình có nguồn gốc biệt thự cũ, nhằm tránh trường hợp chủ đầu tư tự ý phá dỡ, chia cắt biệt thự trái pháp luật.

Ngoài ra, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh yêu cầu Sở Quy hoạch-Kiến trúc phối hợp với Viện Nghiên cứu Phát triển khẩn trương hoàn chỉnh dự thảo “Tiêu chí đánh giá và phân loại các biệt thự cũ trên địa bàn thành phố” và “Quy định quản lý công trình xây dựng trên các khu đất biệt thự cũ không thuộc nhóm bảo tồn” để trình Ủy ban Nhân dân thành phố ban hành gấp nhằm có cơ sở xem xét, giải quyết nhanh việc cho phép tháo dỡ và cấp phép xây dựng cho người dân đối với các biệt thự không có giá trị bảo tồn.

Theo Sở Quy hoạch-Kiến trúc thành phố, trong thời gian qua Sở đã nhận được hơn 41 trường hợp hồ sơ xin tháo dỡ nhà hiện trạng, cải tạo lại hoặc xây dựng mới trên các khu đất có nhà biệt thự hoặc có nguồn từ khuôn viên biệt thự. Có trường hợp đã nộp hồ sơ lần thứ 2, có trường hợp là thư phản ánh về việc chậm trễ giải quyết.

Nguyên nhân là hiện nay mặc dù Hội đồng phân loại, đánh giá biệt thự đã được thành lập nhưng thiếu quy chế hoạt động. Mới đây Ủy ban Nhân dân thành phố đã chấp thuận cho Ban chỉ đạo bảo tồn tổ chức nghiên cứu đề án “Quy định quản lý công trình xây dựng trên các khu đất biệt thự cũ không thuộc nhóm bảo tồn” nên việc triển khai biên soạn, nghiệm thu và đưa vào áp dụng kết quả đề án còn kéo dài.

Theo Trung tâm Nghiên cứu kiến trúc thuộc Sở Quy hoạch Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh, trong thời gian qua các quận huyện thống kê có khoảng 1.350 nhà cổ, biệt thự cổ, tập trung nhiều ở quận 1, quận 3...

Hiện Trung tâm đã kiểm kê được 500 căn, dự kiến hoàn tất trong tháng 2-3/2016. Trong quá trình kiểm kê đánh giá đã xuất hiện tình trạng một số căn “biến mất” do bị tháo dỡ, bị đập để xây công trình mới.

Hiện việc bảo tồn nhà cổ không hề dễ dàng do khó khăn về kinh phí, nguồn nhân lực cũng như sự hợp tác của một số chủ nhà.